فرض کنید برای درس خواندن آماده‌شده‌اید و کتاب خود را باز می‌کنید. پاراگراف اول را یک بار می‌خوانید و دوباره برمی‌گردید به اول خط. این اتفاق بارها و بارها می‌افتد. وقتی به ساعت نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید در نیم ساعت گذشته فقط ۲ صفحه از کتاب را خوانده‌اید. ممکن است بسیاری از دانش‌آموزانی که برای کنکور سراسری آماده می‌شوند با مشکلی به نام وسواس در مطالعه روبه‌رو شوند. وسواس مطالعاتی در یک تعریف خیلی ساده یعنی زمانی بیش‌ازحد استاندارد را برای مطالعه یک صفحه از کتاب صرف کنیم. در این مقاله قرار است درباره وسواس مطالعاتی صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما بمانید تا علاوه بر بررسی دلایل شکل‌گیری حساسیت مطالعه با چند راهکار ساده نیز برای حل آن آشنا شویم. راهکارهایی که می‌تواند شما را برای همیشه از شر حساسیت مطالعاتی خلاص کند. با آموزش سنتر همراه باشید.
وسواس مطالعه چیست و چگونه ایجاد می شود؟
زمانی که افکار، احساسات و تصاویر ناخوشایندی که نمی‌خواهیم به آن‌ها فکر کنیم در ذهن ما بارها و بارها تکرار می‌شوند دچار وسواس شده‌ایم. برخی اوقات این افکار ما را وادار به کارهایی می‌کنند که اصلاً دوست نداریم به سمتشان برویم و برخی اوقات هم صرفاً باعث ناراحتی ذهنی ما می‌شوند. روانشناس‌ها وسواس را به دو نوع فکری و عملی تقسیم کرده‌اند. وسواس تمیز بودن و شست شوی مرتب همه‌چیز یک مثال قابل‌درک برای وسواس‌های عملی است. وسواس در مطالعه را هم میتوان در دسته وسواس‌های فکری تعریف کرد. زمانی که دچار وسواس مطالعاتی برای درس خواندن می‌شویم بر روی یک پاراگراف توقف می‌کنیم تا مطمئن شویم آن را به‌خوبی یاد گرفته‌ایم. حتی زمانی که می‌خواهیم از پارگراف رد شویم از خودمان می‌پرسیم آیا واقعاً درس را فهمیدیم. وقتی فرآیند خواندن مجدد یک جمله یا پاراگراف بارها و بارها و در درس‌های مختلف تکرار شود ما با وسواس مطالعاتی مواجه هستیم. وسواسی که می‌تواند آسیب‌های جدی به درس خواندن دانش آموزان وارد کند. پیشنهاد می کنیم پیش از ادامه مطلب در بررسی اردو نوروز با آموزش سنتر همراه باشید.
آسیب‌های وسواس در مطالعه و درس خواندن
روانشناس‌ها وسواس را جزء آسیب‌های اختلال اضطرابی دسته‌بندی کرده‌اند. یعنی فردی که دچار هر وسواسی خواه فکری یا عملی باشد، این وسواس منجر به آسیب‌پذیری و ایجاد اضطراب می‌شود. در حقیقت زمانی که یک فرد یک کار را به‌طور دائمی انجام میدهد، به آن عمل عادت می‌کند. عادت به انجام یک کار تکراری باعث می‌شود زمانی که بخواهیم دیگر چنین کاری انجام ندهیم با واکنش ذهن برای تکرار عمل وسواس مواجه شویم.برای مثال فردی که به شستن مرتب دست‌های خودش عادت کرده اگر در طول روز این کار را انجام ندهد دچار یک اضطراب گاه شدید شده و به هر قیمتی حاضر است تا خود را به آب برساند. همین مثال برای وسواس بیش‌ازاندازه در مطالعه هم کاربرد دارد. برخی از آسیب‌هایی که حساسیت زیاد در درس خواندن ایجاد می‌کند را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.
- عادت کردن ذهن به خواندن چندباره متن
- کمبود وقت در هنگام مطالعه و آزمون
- ایجاد استرس به خاطر ترس تمام نکردن دروس
- از بین رفتن تدریجی انگیزه مطالعه
- فشار زیاد بر روی دانش‌آموز برای اتمام دروس در ماه‌های آخر
چرا به وسواس مطالعاتی دچار شدم؟
وقتی برای درمان اختلالی اقدامی انجام می‌دهیم باید از علل وسواس مطلع شویم. درواقع شناخت علت وسواسی که در دانش‌آموز ایجاد می‌شود مهم‌ترین کار پیش از شروع درمان است. در ادامه قصد داریم تعدادی از رایج‌ترین علت‌های ایجاد حساسیت زیاد در مطالعه را بررسی کنیم.
۱- مطالعه نادرست چیز باعث ایجاد وسواس فکری در مطالعه می‌شود
زمانی که قصد مطالعه درسی را داریم باید ابتدا به خاطر داشته باشیم که قرار نیست تک‌تک جملات و کلمه‌ها را حفظ کنیم. وقتی با باور حفظ کردن جملات وارد فضای درسی می‌شویم عملاً آماده‌ایم تا وسواس مطالعاتی را تجربه کنیم. پیشنهاد می‌کنیم برای درس خواندن حتماً روش‌های درست مطالعه را یاد بگیرید. این دقیقا همان نقطه ای است که اهمیت برنامه ریزی درسی مشخص می شود.
۲- کند خوانی و صرف زمان روی تک‌تک کلمات شما را مستعد وسواس می‌کند
برخی از دانش آموزان عادت به کند خوانی دارند. کند خوانی باعث می‌شود مستعد وسواس فکری شویم. البته دانش‌آموزی که تندخوان است لازم نیست نگران این موضوع باشد چون باکمی مهارت و یادگیری تندخوانی می‌تواند بر این مشکل پیروز شود.
۳- به‌جای توجه بر جزئیات، بهتر است کل متن را درک کنیم
بسیاری از دانش آموزان صرفاً به جزئیات توجه می‌کنند. مثلاً کنکوری‌های رشته ریاضی فکر می‌کنند باید تمام فرمول‌ها را حفظ کنند یا دانش آموزان تجربی احساس می‌کنند تک‌تک جملات کتاب‌های زیست را باید از حفظ باشند. شما قبل از توجه به جزئیات باید کلیات و مفهوم اصلی درس را درک کنید. تست زدن زیاد باعث می‌شود که این مشکل به‌تدریج حل شود.
۴- یادگیری کامل؛ در اولین دفعه درس خواندن اتفاق نمی‌افتد
اگر انتظار دارید در همان بار اول همه‌چیز را یاد بگیرید باید بگوییم راه اشتباهی را در پیش‌گرفته‌اید. هیچ‌کسی نمی‌تواند ۱۰۰ درصد یک مطلب را در همان بار اول یادگیری درک کند. مرورهای تدریجی و پیوسته می‌تواند کمک کند که بر این مشکل پیروز شوید.
۵- کمبود زمان وسواس و استرس در مطالعه را افزایش میدهد
وقتی با کمبود وقت مواجه می‌شویم احتمالاً فکر می‌کنیم اگر وقت بگذاریم و کل مطلب را یاد بگیریم نیازی به مرور نیست و این‌طور صرفه‌جویی می‌کنیم. اما باید به خاطر داشت که مشکل کمبود وقت می‌تواند استرس‌زا باشد. برنامه‌ریزی صحیح در طول مسیر کنکور شما را از کمبود وقت نجات میدهد.
چگونه وسواس مطالعاتی را از بین ببریم؟
پس از اینکه علت مشکل وسواس در مطالعه مشخص شد، به‌سادگی میتوان اقداماتی را برای آن انجام داد. دانش‌آموزانی که دچار حساسیت بیش از اندازه در درس خواندن هستند نباید خود را ببازند زیرا این مشکل به‌سادگی قابل‌حل است. در ادامه برخی راهکارهایی که می‌تواند به حل وسواس مطالعاتی برای کنکور کمک کند را با هم مرور می‌کنیم.
خلاصه‌نویسی مرور درس را ساده‌تر می‌کند
یکی از مشکلات وسواس مطالعه کمبود زمان برای مرور بیشتر دروس است. پیشنهاد می‌کنیم برای یادگیری اصول درست خلاصه‌نویسی وقت بگذارید تا در زمان مطالعه نکات مهم را تشخیص داده و آن‌ها را یادداشت کنید. خلاصه‌نویسی فرآیند مرور درس را بسیار راحت می‌کند.
تشخیص نکات مهم تمرکز شما را افزایش میدهد
وقتی تست‌های زیادی را حل کنید ناخودآگاه متوجه می‌شوید کدام بخش از درس مهم‌تر است و باید وقت بیشتری را برای خواندن آن صرف کنید. قدرت تشخیص نکات مهم انگیزه شما را برای مطالعه زیاد می‌کند و زمان بیشتری برای شما می‌آورد. پیش از رسیدن به پایان نوشتار می توانید به بررسی بهترین اردو نوروز نیز بپردازید.
ساعت و تعداد صفحاتی را که قرار است مطالعه کنید مشخص کنید
پیش از شروع مطالعه ساعت و تعداد صفحاتی را که قرار است مطالعه شود، تعیین کنید. برای مثال من می‌خواهم در یک ساعت مطالعه درس زیست‌شناسی ۲۵ صفحه را بخوانم. ممکن است ابتدا از زمان‌بندی خود عقب بیفتید ولی نگران نباشید به‌تدریج این عادت خوب در شما نهادینه خواهد شد.
اعتماد به نفس کلید حل مشکل وسواس در مطالعه است
وقتی اعتماد به نفس بالایی داشته باشید به‌راحتی می‌توانید با صدایی که در ذهنتان به‌طور مداوم می‌گوید بهتر است یکبار دیگر این صفحه را بخوانی، صحبت کنید و قاطعانه بگویید نه. اعتماد به نفس در درس خواندن برای کنکور اهمیت بالایی دارد و می‌تواند شما را از شر وسواس درس خواندن خلاص کند.
چند نکته پایانی و راه درمان وسواس مطالعاتی
در انتها می‌خواهیم جدای از نکاتی که در بالا گفتیم چند نکته پایانی را با هم مرور کنیم. پیشنهاد می‌کنیم زمانی که قصد مطالعه دارید، درس خواندن برای کنکور را به شکل زیر انجام دهید:
- ابتدا تعداد صفحات و زمان مطالعه خودتان را مشخص کنید.
- در هنگام مطالعه نکته برداری را انجام دهید. نکته برداری می‌تواند با ماژیک هایلایت، نوشتن، خط کشیدن یا هر روشی که فکر می‌کنید برای شما راحت است انجام شود.
- پیشنهاد می‌کنیم این فکر که باید در دور اول همه‌چیز را یاد بگیرم را از ذهنتان خارج کنید و بر فهم مطالب تمرکز داشته باشید.
- پس از پایان مطالعه چند دقیقه را به تست‌زنی در آن مبحث اختصاص دهید، تا نقاط ضعف و قوت خودتان را بهتر بشناسید.
سلام ایا رفتن به نزد مشاوره اضطراب مرا از بین میبرد؟
من فک میکنم به این‌وسواس دچارم چطور برطرفش کنم ؟
وسواس در مطالعه چگونه قابل برطرف شدن است؟
بسیار عالی بود. ممنون از وقتی که صرف آموزش می کنید.